23 Things They Don't Tell You About Capitalism | Ha-Joon Chang (Kitap)

Eğer kendi başlarına bırakılırsa piyasaların en iyi sonuçlar üreteceği anlayışına dayanan serbest piyasa ekonomisi 1980’lerden beri dünyada giderek yaygınlaştı. Pek çok ülke, son otuz yılda serbest piyasa politikalarına geçerek kamu sanayiini ve finans kuruluşlarını özelleştirdi; finans ve sanayi üzerindeki devlet kontrollerini kaldırdı; uluslararası ticaret ve yatırım serbestleştirildi; gelir vergisi ve sosyal yardım ödenekleri kesintiye uğradı. Ancak etkileri uzun süre devam eden 2008 küresel ekonomik krizi Büyük Buhran (The Great Depression)’dan bu yana tarihteki en büyük ikinci ekonomik kriz olma özelliğini koruyor.

Kitabın yazarı Ha-Joon Chang, “Kapitalizm Hakkında Bize Söylenmeyen 23 Şey” başlıklı kitabında dünya ekonomisinin işleyişine dair doğru bilinen yanlışların neden “yanlış” olduğunu anlaşılır bir dille açıklıyor. Kitabı okumak için herhangi bir ekonomi - iktisat bilgisine ihtiyaç yok, sadece dünya ekonomisini biraz takip etmiş olmak yeterli.

Yazar, önsözde kitapla ilgili olarak şu açıklamaya yer veriyor:

Bu kitapta size kapitalizm hakkında serbest piyasacıların (neo-liberal ekonomistler) söylemeyeceği bazı önemli gerçekleri anlatmayı amaçlıyorum. Bu kitap anti-kapitalist bir manifesto değil. Serbest piyasa ideolojisini eleştirmek kapitalizm karşıtı olmakla bir değildir. Sorunlarına ve sınırlarına rağmen, kapitalizmin halen insanlığın yaratmış olduğu en iyi ekonomik sistem olduğuna inanıyorum. Benim eleştirdiğim, kapitalizmin son otuz yıldır dünyaya egemen olan şekli: serbest piyasa kapitalizmi. Son otuz yıla baktığımızda görüyoruz ki, kapitalizm sadece veya en iyi şekilde böyle yürütülmez. Bu kitapta kapitalizmi iyileştirmek için yapılabilecekler ve yapılması gerekenler anlatılıyor.

Kitap, başlıkta da yer aldığı gibi, toplam 23 bölümden oluşuyor. Her bölümün başında, bölüm başlığı hakkında “söylenenler” ve “söylenmeyenler” aktarılıyor ve konu bölüm boyunca farklı başlıklar altında inceleniyor. Kitabın içinde yer alan bölümler şöyle:

• Serbest piyasa diye bir şey yoktur
• Şirketler sahiplerinin çıkarlarına göre yönetilmemelidir
• Zengin ülkelerde çoğu kişi gerekenden fazla maaş alıyor
• Çamaşır makinesi dünyayı internetten daha çok değiştirdi
• İnsanlar hakkında en kötüsünü düşünürsek, başımıza en kötüsü gelir
• Daha büyük makroekonomik istikrar, dünya ekonomisinin istikrarını arttırmadı
• Serbest piyasa politikaları fakir ülkeleri nadiren zenginleştirir
• Sermayenin milliyeti olur
• Sanayi sonrası çağda yaşamıyoruz
• ABD dünyadaki en yüksek yaşam standartlarına sahip ülke değil
• Azgelişmişlik Afrika’nın kaderi değil
• Hükümetler kazananları belirleyebilir
• Zenginleri daha da zenginleştirmek hepimizi zenginleştirmez
• ABD’de yöneticilerin maaşları gereğinden yüksektir
• Fakir ülkelerdeki insanlar zengin ülkelerdeki insanlardan daha girişimci
• Piyasayı kendi haline bırakacak kadar akıllı değiliz
• Daha fazla eğitim bir ülkeyi daha da zenginleştirmez
• General Motors için iyi olan bir şeyin mutlaka ABD için de iyi olacağı söylenemez
• Komünizm yıkıldı ama planlı ekonomi ayakta
• Fırsat eşitliği adil olmayabilir
• Büyük hükümetler insanları değişikliğe daha açık hale getiriyor
• Finansal piyasaların daha çok değil, daha az verimli olması lazım
• İyi ekonomi politikaları iyi ekonomistler gerektirmez

Kitabın başında, ‘kitabı okumanın yedi yolu’ başlığı ile kısa bir rehbere de yer veriliyor. Bu kısımda aşağıdaki okuyucular için okunması gereken bölümler öneriliyor:

• Kapitalizmin ne olduğundan bile emin olmayanlar için
• Politikanın zaman kaybı olduğunu düşünenler için
• Sürekli gelir artışı ve teknolojik ilerlemeye rağmen, hayatın neden daha iyiye gitmediğini merak edenler için
• Bazı insanların daha yetenekli, iyi eğitimli ve girişimci oldukları için diğerlerine göre daha zengin olduklarını düşünenler için
• Fakir ülkelerin neden fakir olduklarını ve nasıl zenginleşebileceklerini öğrenmek isteyenler için
  Dünyanın adil bir yer olmadığını, ancak bu konuda da yapılacak pek fazla şey olmadığını düşünenler için