The Carrot Principle | Adrian Gostick, Chester Elton (Kitap)

Havuç İlkesi, ‘en iyi yöneticiler çalışanlarını takdir ederek onların yeteneklerini nasıl daha fazla kullanmalarını sağlarlar?’ sorusuna cevap arıyor. Kitap, takdirin önemini ve iş sonuçlarına yansımasını tartışarak başlıyor. İkinci bölümde havuç ilkesi ve hızlandırıcı olarak “takdir” açıklanıyor; liderliğin temel dörtlüsüne ve ayrıntılarına yer veriliyor:

• Hedef koyma,
• İletişim,
• Güven,
• Sorumluluk.

Kitapta takdir genellikle liderlik bakış açısından ele alınmış. Oysaki, çalışanları takdir etmenin pek çok boyutu vardır. Ancak, başlangıç noktası olarak liderliği ele alırsak kitap bu açıdan oldukça faydalı.

Mükemmel yönetim diğer liderlik özelliklerine takdirin de eklenmesi ile ortaya çıkar. (Sayfa 30)

Kitapta en faydalı bulduğum bölümlerden birisi 8.bölümdü: “Havuç Fobisi: Neden Takdir Etmiyoruz?” Günlük iş yaşamı içinde, yöneticilerin sadece sözsel takdirden kaçındıklarını ve bunun arkasında da çalışanların mutlaka maddi bir takdir bekledikleri gibi düşüncelerin yattığını anlatan bu bölüm pek çok örnek düşünce veriyor ve yöneticilerin neden o şekilde düşünmemeleri gerektiğini açıklayarak ufak bir teşekkürün bile fark yaratabileceğini açıklıyor. Çalışanlarının günlük motivasyonlarını sağlamak adına yöneticilerin mutlaka yararlanmaları gereken bir bölüm olduğunu düşünüyorum. Kitabın son bölümüne göre, çalışanlar tarafından takdir etmede başarılı olarak nitelendirilen yöneticiler ayrıca aşağıdaki nitelikleri de taşımaktadırlar (sayfa 181):

• Daha iyi hedef koyan
• Daha iyi iletişim kuran
• Daha güvenilir
• İnsanlara sorumluluk verebilen

Çalışanların firmalarına yenilik katmaları, yeni fikirler ortaya koyabilmeleri ve bunda istekli olmaları için başlangıç noktası yöneticilerinin onları doğru yönlendirmesi ve gerekli motivasyonu sağlayabilmesidir. Bunları başaran yönetici aynı zamanda çalışan bağlılığını da arttıracaktır. Kitap, Maslow’un ünlü ‘İhtiyaçlar Hiyerarşisi’ piramidine gönderme yapıyor.

Aşağıdan yukarıya doğru: Adil Ücret ve Haklar, Olumlu İş Deneyimi, Takdir, Kendini Gerçekleştirmiş İşgücü. Aşağıdan yukarıya doğru ilerledikçe genellikle eksik kalan tarafın takdir olduğu vurgulanıyor. Piramidin en üst noktası da çalışanları yenilikçi fikirler oluşturmaya yöneltiyor. (sayfa 69)

Takdirin yapıtaşları da kitapta aşağıdaki gibi sıralanmış (7.Bölüm: Bir Havuç Kültürünün Yapıtaşları - sayfa 103’den itibaren):

• Günden güne takdir
  Sık sık, özel, zamanında
• Mükemmel performans takdiri
  Değer, etki, kişisel
• Kariyer takdiri
• Kutlama etkinlikleri

Kitabın sonunda, ‘Takdir Üzerine 125 Fikir’ başlıklı 10. bölümde (sayfa 161-178), yöneticilerin rahatlıkla günlük iş yaşamına uyarlayabilecekleri 125 farklı fikre yer verilmiş. Bu fikirler de liderliğin temel dörtlüsüne göre gruplandırılmış. Yazarların daha fazla sayıda takdir fikrine yer verdikleri başka kitapları da bulunuyor. Örneğin ‘A Carrot A Day’ isimli kitaplarında yazarlar 365 farklı fikre yer veriyorlar.

Kitapta günümüz çalışanlarına ait birtakım tespitlere de yer veriliyor. Örneğin sayfa 72’de bugünün çalışanlarının güvensiz, stresli, mutsuz ve sadakatsiz olduğundan bahsedilmiş. Sayfa 92’de yer alan bilgiye göre 2006 yılında yapılan bir anketin sonuçları çalışanların 65%’ı son dönemde başka bir iş arıyor.

Kitapta The Jackson Organization tarafından geniş kitleler üzerinde yakın zamanda yapılan farklı araştırma sonuçlarına da yer verilmiş, ayrıca DHL, Pepsi, KPMG, Disney gibi firmalardan örnekler de paylaşılmış.