Payoff | Dan Ariely (Kitap)

Dan Ariely, TED kitapları serisinde yer alan Payoff isimli kitabında insanları gerçekte neyin motive ettiğini sorguluyor. Üzerinde durduğu noktalar arasında şunlar var:

• Paranın işteki performans için yeterli bir motivasyon olup olmadığı,
• İyi bir iş çıkarmanın ve başkaları tarafından takdir edilmenin motivasyon açısından değeri,
• Her bir bireyin ‘eşsiz’ olarak değerlendirilmesinin önemi motivasyon açısından önemi.

Önceki kitaplarına da gönderme yapan Dan Ariely, ayrıca içsel motivasyonun uzun dönemli hedeflere ulaşmadaki rolüne de değiniyor. Kitapta vurgulanan en önemli noktalardan bir tanesi yöneticilerin çalışanlarda motivasyonun nasıl ortaya çıktığını hemen hemen hiç anlamıyor oluşları. Bu durum, zaten doğası itibarı ile hayli karmaşık olan insanın çalışma hayatındaki yerini daha da karmaşık hale getiriyor.

Para kazanmak, hayatı sürdürmek açısından gerekli olsa da, yapılan araştırmalara göre çalışanların pek çoğu için öncelikli motivasyon aracı para değil. Başarma güdüsü, duygular, tanınma veya kabul edilme kaygısı pek çok kişi için paranın önüne geçiyor. Uzun süreli bağlanmanın verdiği güven hissi ve ortak bir amaca yönelmek de diğer önemli noktalar. Ancak, firmaların kullandıkları motivasyonel araçların bu unsurları göz ardı etmesi, çalışanların ise bağlılıklarının düşmesi ile sonuçlanıyor.

İşin anlamlı olması motivasyonu kuvvetlendiren en önemli unsurların başında geliyor. Örneğin, yapılan araştırmalara göre, tehlikeli veya zorlu olarak tanımlanabilecek işlere sahip olan hemşireler veya itfaiye erleri mesleklerini bu açıdan oldukça anlamlı bulurlar.

Kişinin emek verdiği işin sonucunu görmesi de ayrıca önemlidir. Legolarla yapılan bir deneyde katılımcılar iki gruba ayrılmışlardır. İlk grubun Lego ile inşa ettikleri projelerini bitirmelerine izin verilirken ikinci grubun projesi henüz bitmeden araştırmacılar tarafından dağıtılmıştır. Bu şartlar altında, ikinci grup ilk gruba göre daha önce peş ederek projelerine devam etmeme kararı almışlardır.

Ariely’nin ‘Ikea Etkisi’ ismini verdiği bir başka araştırmanın sonucu ise, katılımcıların kendi emekleri ile monte ettikleri mobilyaları daha fazla sahiplendiklerini ortaya çıkarmıştır. Sonuç ortalama bile olsa, kişiler kendi emekleri olan işlere daha fazla değer biçmektedirler.

Oldukça karmaşık bir konu olan motivasyonu ele alan kısa bir kitap olan Payoff, Dan Ariely’nin aynı konuda yapmış olduğu TED konuşmasının bir tamamlayıcısı niteliğinde.