Jony Ive | Leander Kahney (Kitap)

Leander Kahney tarafından kaleme alınan kitapta kendini pek on plana çıkarmayan Jony Ive’ın hikayesi paylaşılıyor.

Apple’ın bugünkü çizgisini kazanmasında hiç kuşkusuz en büyük pay Steve Jobs’a düşmekedir ancak arka planda tasarım ekibinin parlayan yıldızı Jony Ive olmuştur. Geri planda kalmasının Jony Ive’ın kendi tercihi olduğunu vurgulayan kitap, onun tasarım geçmişini adım adım incelemekte ve tasarladığı ürün ne olursa olsun en baştan beri her şeyi en sade haliyle görmeyi ve kağıda dökmeyi başardığının altını çizmektedir.

Asıl adı Jonathan Paul Ive olan Jony Ive Birleşik Krallık’ta 1967 yılında dünyaya geldi. Babası Mike Ive, kendi bölgesinde bulunan okullardaki eğitmin kalitesinden sorumlu olan yüksek mevkideki bir öğretmendi ve tasarım teknolojisi eğitiminin İngiltere’de ve Galler’de zorunlu ders olmasını sağladı. Bu sayede teorik bir dersten çok tasarıma yönelik uygulamalı bir dersi alan kendi oğlu ve onun nesli, yetenekli İngiliz tasarımcı kuşağını oluşturdular. Kendi oğlunu hiç bir zaman tasarımcı olmak için zorlamadıysa da onunla sürekli olarak çevrelerinde yer alan nesnelerin nasıl daha iyi yapılabileceğinden konuşuyorlardı. Lise yıllarında yaptığı bazı tasarımlarla ödüller kazanan Jony Ive üniversite eğitimi için ülkenin kuzeyinde yer alan Newcastle Politeknik’i tercih etmiştir.

Jony Ive’ın nasıl bir eğitim aldığını Edinburgh’daki Heriot-Watt Üniversitesi Araştırmalar Müdürü Profesör Alex Milton şöyle özetlemektedir:

‘Britanya’da T şeklinde bir tasarımcı olgusu vardır. T’nin dik çizgisi tek bir alanda derinliği temsil eder; düz çizgisi ise diğer tasarım alanları için empati genişliğini. Dolayısıyla, Britanya tasarım / sanat okulu yaklaşımı Jony Ive’ın hizmet tasarımı, multi medya konuları, ambalajlama ve tanıtım ile nasıl etkileştiği hakkında bir fikir verir.’

Üniversite yıllarında tasarladığı bir tükenmez kalem ve telefonun sade tasarımı ile dikkat çekti. Öğrenciyken mezun olduktan sonra bünyesinde çalışma sözü vererek burs aldığı Roberts Weaver Group (RWG)’ta ilk iş deneyimini edindi. İse başlamadan hemen önce gerçekleştirdiği ABD seyahatinde Lunar Design’dan Robert Brunner ile tanıştı ve onunla olan bağlantısı sonraki yıllarda kendisini Apple’a taşıyacaktı. O dönemde Brunner İve ile çalışmak istediyse de bu pek mümkün olmadı.

RWG’den ayrılmasından sonra Tangerine Tasarım’in üçüncü ortağı olarak firmaya katıldı. Firma, Bosch ve Goldstar için elektrikli aletler tasarladı, ayrıca İskoçya’da bir kuaför olan Brian Drumm için bir berber tarağı (flatliner comb) tasarımı üzerinde çalıştı. Hitachi ve LG Electronics de diğer müşterilerindendi. Minimalizmi (80’lerin aşırılık eğilimine tepki için) esas olarak benimseyen Jony Ive, tarzdan kaçınarak daha kalıcı ve özgün bir çizgiye yönelmiş oldu. Küçük bir tasarım firmasının tüm üyelerinin aynı zamanda iyi birer satışçı olmaları gerekmesi ve zaman zaman para kazanmak için istemedikleri ürünlerin tasarımını kabul etmek zorunda kalmaları nedeni ile Jony Ive yeni bir fırsat arayışına başladı. O dönemde (1991) Steve Jobs Apple’dan ayrılmıştı, Apple\ın başında PepsiCo eski yöneticisi John Scully vardı ve Macintosh yazılım sistemi Windows’un açık ara önündeydi. Apple o dönemde Avrupalı bir tasarım firması ile çalışmak için bir proje yürütüyordu, Brunner da bu projeyi Jony Ive’ın ABD’ye taşınması ve Apple’a geçiş yapması için bir anahtar olarak kullandı.

Ive ve eşi, Eylül 1992’de ABD’ye taşındılar. İve, Apple İnfinite Loop ana merkezine yürüme mesafesinde bulunan Valley Green Drive’daki Endüstri Tasarım Departmanı’nda (EDT) çalışmaya başladı. Kitabın ilerleyen sayfalarında Jony Ive’ın tasarım ekibine katılmasından hemen sonra yer aldığı tasarım projeleri ve çalışma prensipleri anlatılıyor. Brunner’in bir süre sonra ekipten ayrılması sonraki tasarım liderinin kim olacağı sorusunun sorulmasına neden olmuştu ve Apple’ın yaşamaya başladığı bazı sorunlar nedeniyle hem tasarım hem de diğer birimler için işler pek istenilen gibi gitmiyordu. 1997 yılında, ayrılışından 15 yıl sonra, Apple’a geri dönen Steve Jobs, Apple’i yeni baştan düzenleyerek pek çok değişiklik yapacak ve bu zor günlerin sona ermesini sağlayacaktı. O tarihte çok geniş ürün portföyüne sahip olan Apple, ana ürünlerine odaklanacak, yazıcı gibi bazı yan ürünleri satmayı bırakacak ve iyice sadeleştirilmesinden sonra sadece 4 ürün piyasaya sürülecekti: İki dizüstü ve iki masaüstü model.

Ürünlerin yeniden değerlendirilmesi ve yenilenmesinden hemen sonra Apple arka arkaya hit olmayı başaracak pek çok ürünü piyasaya sunar: iMac, iBook, Power Mac, PowerBook, iPod, iPhone ve iPad. Kitap, zaman içinde Steve Jobs’in yakın bir dostu haline de gelen Jony Ive’ın bu ürünlerin tasarımına olan kartkılarını, bakışaçısını, materyallerin nasıl seçildiğini ve kazandığı başarıları, neredeyse her bir ürün için ayrı bir bölüm başlığı açarak, öldükça akıcı bir dille anlatmayı başarıyor.