Mahremiyet | Eirik Løkke (Kitap)

Norveçli yazar Eirik Løkke’nin kaleme aldığı Mahremiyet - Dijital Toplumda Özel Hayat isimli kitap, 21. yüzyılda teknolojinin ve internetin yaygınlaşması ile birlikte bireylerin özel yaşamlarının hangi yönde etkilendiğini inceliyor. İnternet üzerinde genellikle ücretsiz hizmet veren pek çok şirketin kullanıcılarının hesap bilgilerini hangi yönde kullandıkları tartışması uzun zamandır sürüyor, ancak bu konuda bireyler adına henüz bir ilerleme kaydedilmiş değil. Evet, bu şirketler ‘kişisel bilgi güvenliği’ ya da ‘kişisel verilerin korunması’ gibi isimlerle kullanıcılardan çeşitli izinler alıyorlar, güvenlik ayarlarına her geçen gün yenilerini ekliyorlar, ancak kitapta da vurgulandığı gibi, hukuki açıdan getirilmesi gereken düzenlemelerle ilgili henüz fikir birliğine varılamamış durumda.

Kitap, konuyu iki ana kısımda ele alıyor. İlk kısım yeni teknolojilerin özel hayatları nasıl ve hangi açılardan tehdit ettiğini inceliyor. İkinci kısım ise, özel hayatı daha iyi koruyabilmek adına hangi yasal düzenlemelerin getirilmesi gerektiğini tartışıyor. Kitapta vurgulanan bir başka nokta da, teknoloji ile bireyleri izlemenin bu kadar kolay hale gelmesinin aslında ‘gözetleme’ yapmak isteyen devletlerin işini kolaylaştırması ve bu nedenle de özel yaşamı koruyucu önlemlerin alınmasının bu durumu ortadan kaldıracağı için devlet kurumlarının çıkarları ile çakışacak olması.

Modern toplumdaki insan, dijital teknolojiler ile iç içe yaşamaya adeta mahkum gibidir, bir anlamda istese de bu ortamın içinden çıkamaz. Bu nedenle dijital toplumlarda geleneksel anlamdaki özel hayatın aslında çoktan bitmiş olduğu düşüncesi de birçok kişi tarafından kabul görmüştür. Yenilikçi pek çok teknoloji ‘büyük veri’ üzerine inşaa edilmektedir. Büyük veri de bu açıdan aslında bireylerden parça parça toplanarak biriktirilen bilgiden başka bir şey değildir.

Konuyla ilgili tartışmalarda bir diğer önemli nokta ise bazı kişilerin mahremiyetinin ihlali ile toplanan bilgilerin aynı zamanda kamu yararına olabileceğidir. Ortaya çıkan bu ikilem, konuyu çok boyutlu hale getirmekte ve ülkelerin konuya bakış açısını farklılaştırmaktadır.
‘Saklayacak bir şeyiniz yoksa korkacak bir şeyiniz de yoktur’ argümanı çeşitli zamanlarda dile getirilmiştir. Bu argümanı Eric Schmidt 2009 yılında ‘Başkalarının bilmesini istemediğiniz bir şeyler yapıyorsanız, belki de her şeyden önce bunu hiç yapmamanız gerekmektedir’ sözleri ile ifade etmiştir. Bu noktada kitapta vurgulanan şey kişi izlendiğini bilirse, zaten davranışlarını değiştirecek ve ‘kendi’ gibi davranmaktan vazgeçer hale gelecektir. Ancak zaten özel hayat saklayacak bir şeyiniz olup olmadığından çok kendi isteğiniz ve olanaklarınız doğrultusunda ne kadar hareket edebildiğinizle ilgilidir.

Kitabın ilerleyen bölümlerinde çeşitli teknolojilerin özel hayata olan etkisi inceleniyor. Vurgulanan en önemli noktalardan bir başkası ise, yeni bir teknolojinin her zaman için bir ikilemi de kaçınılmaz olarak beraberinde getireceğidir. Bu ikilem de şudur ki, yeni bir teknoloji amacı dışında her zaman için kötüye kullanılabilir.