Whistleblower | Susan Fowler (Kitap)

Susan Fowler, yazılım mühendisi olarak çalıştığı Uber’den ayrılmasından sonra yaşadığı cinsel taciz ve sonrasında gelen zorbalığı ‘Reflecting On One Very, Very Strange Year At Uber’ başlıklı blog yazısında paylaşmış ve bu yazısı yayınlandığı ilk andan itibaren viral olmuştu.

Susan Fowler, ailesi tarafından okula gönderilmez, annesi ona ve kardeşlerine evde eğitim verir. Ancak, ailenin maddi durumu kötüleştiği bir dönemde, annesi bir işe girip çalışmak zorunda kalır. Yaşı daha küçük olan kardeşleri o günlerde bir okula yazılırlar ancak Susan ve kızkardeşi Elizabeth yıl sonu testlerini gerektiği gibi tamamlamadıkları gerekçesi ile liseye kabul edilmezler. Tek çareleri evde ders çalışıp sınıflarını geçmek ve lise diplomasını almaktır. Bu süreç oldukça zorlu geçer, gündüzleri asgari ücretin de altına çeşitli işlerde çalışmak zorunda kalan Susan, maddi yetersizlik nedeni ile çalmayı çok sevdiği viyolininin teli kopunca tamir ettirecek paraları olmadığı için müziği bırakmak zorunda kalır. Akşamları erişebildiği tüm kitapları okuyarak kendini geliştirmek için yoğun bir çabaya girer. Babasınınn da etkisi ile felsefeye ilgi duymaya başlar.

Liseyi dışarıdan bitirdikten sonra önce Arizona State Üniversitesi ‘ne iyi bir derece ile kabul alır. Ardından da University of Pennsylvania ‘ya geçiş yapar. Fizik ve felsefe bölümlerinde lisans, felsefe bölümünde ise yüksek lisans diplomasi almak üzere gerekli dersleri bir bir tamamlamaya başlar. Hayali fizik doktorasını tamamlamaktır. Fizik alanında çeşitli projelere katılır, bu alanda çalışacağına emindir. Ancak, son yılında başka bir öğrenci ile yaşadığı bir olay nedeni ile üniversite ile arası açılır ve planlarını gerçekleştiremez. Fizik alanındaki yüksek lisans derecesini almak için okul ile çok mücadele eder ancak gerek tecrübesizliği gerek yanlış yönlendirilmesi nedeni ile bu hakkını da kaybeder. Ivy Ligi bir okuldan mezun biri olarak iş arayanlar arasına katılır.

Ne yapacağı hakkında hiçbir fikri yokken üniversite kendini yazılım alanında geliştirdiği bu alandaki işlere başvuru yapmaya karar verir. Silikon Vadisi ‘nde Plaid isimli bir şirkette platform mühendisi olarak iş bulur. İlk haftalarda işinden memnun olsa da, sonraları iş ortamının pek de profesyonel olmadığını fark eder. Kendisine verilen ek sorumluluklarla çalışma saatleri uzar ve hafta sonları dahi çalışmaya başlar. Hayal kırıklığı giderek artar çünkü çalışma hayatının akademiden farklı olacağını en azından daha eşit olacağını düşünmüştür. İş değiştirir, PubNub isimli bir başka şirkete geçer. Bu şirkette ikinci ayını doldurmuşken Linkedin üzerinden Uber için bir mülakat teklifi alır. Hem Uber ‘in o günlerdeki yükselişi nedeni ile hem de mevcut işinde yaşadığı sorunlar nedeni ile bu teklife oldukça sevinir.

Çok aşamalı bir mülakat sürecinden sonra Uber ‘den iş teklifi alır. İş teklifini kabul etmeden önce Uber hakkında bir araştırma yapar. Hem örgüt kültürü hakkında internette yazılanları okur hem de daha önce bir çalışanın herhangi bir dava açıp açmadığını bulmaya çalışır. O günlerde bilmediği şey ise, çalışanların sözleşmelerinde yer alan bir maddenin yasal süreçleri engellediğidir. Oryantasyon sonra, ilk iş gününde yöneticisinden cinsel içerikli bazı mesajlar alır. Öncelikle durumu yanlış anladığını düşünüp konuyu değiştirmeye çalışsa da mesajlar devam eder. Susan Fowler, bu noktada yaşadıklarını belgeleme ihtiyacı duyar ve mesajlaşma uygulamasının ekran görüntülerini alır. Durumu insan kaynakları departmanına taşır ve olaylar bundan sonra daha da şaşırtıcı bir hal alır. Karşı tarafın ilk ‘suçu’ olması ve yüksek performansı nedeni ile kaybedilmesi göze alınamayan bir çalsan olması nedeni ile Fowler’in görev yeri değiştirilir ve firma içinde yalnızlaştırılmaya başlanır. Fowler, diğer kadın mühendislerle LadyEng isimli bir gruba katılır, zaman içinde yaşadıklarını burada paylaşır. Yalnız olmadığını, kendisini taciz eden yöneticinin firma içinde başka kadın çalışanları da taciz ettiği ortaya çıkar. Herhangi bir kişi konu hakkında insan kaynaklarına başvuru yaptığında bir sonuç alamamakta, tam aksine kendilerine sanki suçlu taraf onlarmış gibi davranılmaktadır. Fowler’in anlatımına göre, Uber ‘e adeta bir sessizlik kültürü hakimdir. Erkek ve kadın mühendisler arasında ayrımcılık yapılmaktadır. Ayrıca, firmanın yönetiminde ve Uber uygulamasını oluşturan yazılımın tasarımında da tam bir kaos söz konusudur. Sorunlara çözüm aranması yerine yapılan şey üstünün örtülmesidir.

Yaz aylarında bir Uber çalışanının intihar ederek hayatını kaybettiği haberi gelir. Yöneticisinin baskılarına dayanamayan bir başka çalışan da kendini öldürmek ister ancak kurtarılır. Benzer şekilde pek çok çalışan da bunalım içindedir, olumsuz bir iş ortamı söz konusudur.

Yaz dönemi performans değerlendirmesinden hemen sonra Susan, memnun olmadığı departmanından bir başka departmana transferini ister. Performans notu bu transfer için yeterlidir. Yöneticisi bu transfer talebini öğrendikten hemen sonra notunu düşürür. Bu haksız durumla ilgili olarak insan kaynaklarına başvuran Susan gene aradığı desteği bulamaz. Yöneticisinin notunu düşürmesinin gerçek nedeninin aslında departmanda kadın erkek sayısı hedeflerine ulaşmak için onu ekibinde tutmak istemesi olduğunu anlar.

Üst yönetimle görüşür, Uber ‘in mevcut örgüt kültürünü değiştirebileceğine inanmak ister. Durumu açıklığa kavuşturmak adına firma içinde bir soruşturma başlatılır. Bu süreç de oldukça sıkıntılı geçse de, Susan Fowler hem tanıklarla hem de elindeki belgelerle yaşadıklarını belgelemiştir.

Whistleblower, zorluklarla yılmadan mücadele eden, uğradığı şansızlıklara rağmen vazgeçmenin eşiğine gelse de her seferinde sıfırdan başlayabilmiş bir kadının hikayesini anlatıyor.