Free | Chris Anderson (Kitap)

Wired dergisi eski editörlerinden Chris Anderson’ın kaleme aldığı Bedava, radikal bir fiyatlandırma yöntemini, yani ürün ve hizmetleri (belirli şartlarla) bedavaya sunmayı anlatıyor. Aslında bu modelin altında bir paradoks var. Yazar, kitabın giriş bölümünde bu paradoksu şöyle açıklıyor (sayfa 8):

İnsanlar bedel istemeden çok para kazanıyor. Her şey için değil, yeteri kadar için bedel istenmiyor.

21. yüzyılın Bedava’sı, 20.yüzyılın bedavasından oldukça farklı. İnternet sayesinde, ‘bedava’ kavramı radikal bir değişim geçirdi ve ‘ücretsiz’ gerçek anlamda ‘bedava’ haline geldi. Kuşku uyandıran ama aynı zamanda bir o kadar da ilgi çeken bir iş modeline dönüşen ‘bedava’, insan davranışı ve özendiriciler üzerinde yeniden durmayı ve yeniden incelemeyi gerektiriyor.

Kitabın ilk bölümü “Bedava’nın Doğuşu”nu ele alıyor. Yazar, Bedava ekonomiyi yürüten şeyin, dijital çağın temelindeki teknoloji olduğunu vurguluyor. (sayfa 18) ‘Bedava’ o kadar yaygınlaşıyor ki, her bir firma bundan yararlanmanın bir yolunu bulmak ya da nasıl rekabet edebileceğini belirlemek zorunda.

‘Bedava’ nedir?

Aslında, çoğu kez ‘bedava’ bedava değildir, bedava olan şey ürün fiyatının içine bir şekilde yedirilmiştir. Çapraz sübvansiyon bu noktada devreye girer. Bunun anlamı, alınan şeyin bedelinin bir şekilde, ya tarafınızdan ya da size bedava bir şey vermek isteyen kişi tarafından ödeneceğidir. (sayfa 26) Bu durum, farklı yollarla gerçekleşir. (sayfa 28)

• Ücretli ürünlerin bedava ürünleri sübvanse etmeleri.
• Daha sonra ödeyerek şimdi bedavayı sübvanse etmek.
• Ödeme yapan kişilerin yapmayanları sübvanse etmesi.

Bedava modelleri ise dörde ayrılır: (sayfa 29-34)

Bedava 1: Doğrudan Çapraz Sübvansiyon

Bedava olan nedir? Sizi başka bir ürün almaya ikna eden herhangi bir ürün.
Kime bedava? Er geç şu ya da bu şekilde ödemeye istekli herkese.

Bedava 2: Üç Taraflı Pazar

Bedava olan nedir? İçerik, hizmetler, yazılım ve daha fazlası.
Kime bedava? Herkese

Bedava 3: Freemium* (Bedava Üstün Kalite)

Bedava olan nedir? Üstün kalite versiyona uygun herhangi bir şey
Kime bedava? Temel kullanıcılara

Bedava 4: Parasal Olmayan Piyasalar

Bedava olan nedir? İnsanların, karşılığında hiçbir şey beklemeden elden çıkardığı herhangi bir şey
Kime bedava? Herkese

Çeşitleri:

• Armağan ekonomisi,
• İşgücü değiş tokuşu
• Korsanlık

Kitap, çeşitli örneklerle bedava modellerini inceliyor. Kitabın son sayfalarında ise, “bolluk doğrultusunda düşünmenün 10 ilkesi”ne yer verilmiş.

1- Eğer bir şey dijitalse, er geç bedava olacaktır.
2- Atomlar da bedava olmak istiyor, ama bunu zorlamıyorlar.
3- Bedava’yı durduramazsınız.
4- Bedava’dan para kazanabilirsiniz.
5- Pazarınızı yeniden tanımlayın.
6- Yuvarlayın (- maliyeti sıfıra doğru giden şeyleri).
7- Er ya da geç Bedava’yla rekabet edeceksiniz.
8- İsrafı kucaklayın.
9- Bedava, başka şeyleri daha değerli kılar.
10- Bolluk gibi yönetin, kıtlık gibi değil.