Atomic Habits | James Clear (Kitap)

Atomik Alışkanlıklar, günlük olarak yapılacak ufak değişikliklerin ve adım adım gelişimin değerini vurgulayarak aslında büyük başarılar için köklü değişimlerin gerekmediğine işaret ediyor. James Clear, öncelikle alışkanlıklar üzerine kendi kişisel deneyimlerine dayanarak çeşitli notlar almaya başlıyor. Bu notları herkesle paylaşmaya hazır hissettiği noktada (Kasım 2012) jamesclear.com adresinde yayınlıyor. Her pazartesi ve her perşembe günü yazı yayınlamaya başlıyor ve birkaç ay içinde bu düzenli yazma alışkanlığı ona binlerce takipçi kazandırıyor. 2014 yılında, newsletter abone sayısı yüz binin üzerine yükseliyor. James Clear, kendisini herhangi bir konuda ‘uzman’ olarak görmediğini de belirtiyor. 2015 yılında da Atomik Alışkanlıklar kitabını yazmaya başlıyor.

James Clear, alışkanlığı sıklıkla hatta neredeyse otomatik olarak gerçekleştirilen bir rutin veya davranış olarak tanımlıyor. Her insan gün içinde aksiliklerle başa çıkmak zorunda kalır, ancak bir kişinin hayatının kalitesi alışkanlıklarının kalitesine bağlıdır. Aynı alışkanlıkla elde edilen sonuçlar hep aynı olacaktır. Dolayısıyla, daha iyi alışkanlıklar da daha iyi sonuçları beraberinde getirecektir.

Kitapta anlatılan yöntem hayat boyu sürecek iyi alışkanlıkların nasıl kazanılacağını adım adım anlatıyor. Kendi yazdıklarını literatürden çeşitli araştırmalarla veya diğer uzmanların görüşleri ile desteklese de bu kitap aslında bir uygulama rehberi niteliği taşıyor. Clear’ın anlattığı model, genel olarak hedeflere değil, sürece odaklanmayı gerektiriyor. Alışkanlık edinme modelinin 4 basamağı var:

• İşaret (cue)
• İstek (craving)
• Tepki (response)
• Ödül (reward)

Davranış değişiklikleri bu basamaklara dayanrak aşağıdaki eylemlerle ortaya çıkıyor:

• Görünür kılmak
• Cazip kılmak
• Kolaylaştırmak
• Tatmin edici kılmak

Bu model B. F. Skinner tarafından “stimulus, response, reward” kavramları ile 1930’lu yıllarda geliştirilen ve Charles Duhigg’in yazdığı The Power of Habit isimli kitapta “cue, routine, reward” olarak bahsedilen süreç ile paralellik taşıyor. Skinner’ın modeli doğru ödül veya ceza ile bir kişinin istenilen yöne yönlendirilebileceği üzerine kurulu.

Günlük bazda gerçekleşen küçük iyileşmeler başarılı sonuçları beraberinde getiriyor. Örneğin her gün sağlayacağınız 1%’lik bir iyiye gidiş, bir yıl sonunda 37 kat daha iyi sonuç almanızla sonuçlanacaktır. Alışkanlıklar, kişisel gelişimin bileşik faizi gibidir. İyi alışkanlıkların artan değeri yıllar içinde anlaşılır, değişim birden bire gerçekleşmez. Küçük değişimler günlük yaşamda bir fark yaratmadıkları izlenimi oluşturabilir, bu nedenle bu sürecin hakkını vermek zorlayıcı hale gelebilir. Başarı günlük alışkanlıkların bir sonucudur, hayat tarzını bir anda değiştirmekle elde edilemez.

sayfa 20

İyi alışkanlıkları kazanmak veya kötü alışkanlıkları yenmek size zor geliyorsa, bu gelişim becerinizi kaybettiğiniz anlamına gelmez. Büyük ihtimalle henüz Gizli Potansiyel Platosu’nu aşamamışsınızdır.

sayfa 25

İlerlemenin genellikle doğrusal ve hatta hızlı olması beklenir. Gerçekte, çabaların sonuçları gecikmeli olarak ortaya çıkar. Bu zaman, aylar hatta yıllar alabilir. Onca sıkı çalışmaya rağmen sonuçların henüz ortaya çıkmadığı bu dönemde cesaret kırıcı bir ‘hayal kırıklığı vadisi’ dönemi yaşanır. Halbuki, tüm o çabalar boşa gitmemiştir, sadece kenarda beklemektedir. Çok geçmeden önceki çabaların tam değeri ortaya çıkar.

Tüm büyük şeyler küçük başlangıçlardan gelir. Her alışkanlığın tohumu küçük bir karardır; bu karar tekrarlandıkça alışkanlık filizlenir ve güçlenir.

İşte bazen ısrarla da olsa, bir alışkanlığı devam ettirip Gizli Potansiyel Platosu’nu aşmak hedefler yerine sistemlere odaklanmakla mümkün olur. Hedefler elde etmek istediğiniz sonuçlarken, sistemler sizi bu sonuçlara götüren süreçle ilgilidir. Hedefler bir yön belirlemek için gerekli iken, sistemlere ilerleme kaydetmek için ihtiyaç duyulur.

Tek bir hedef yerine, sistemin tümüne odaklanmak bu kitabın ana temalarından biridir. Bu aynı zamanda ‘atomik’ kelimesinin alt anlamlarından da biridir. Atomik alışkanlık, küçük bir değişikliğe, az bir kazanıma, 1%’lik ilerlemeye işaret etmektedir. Atomik alışkanlıklar, küçük olsalar da, aslında büyük bir sistemin parçası olan alışkanlıklardır. Tıpkı atomların moleküllerin yapı taşları olması gibi, alışkanlıklar da dikkate değer sonuçların yapı taşıdır.