The Geography of Bliss | Eric Weiner (Kitap)

Amerikalı Gazeteci Eric Weiner’in kaleme aldığı Mutluluğun Coğrafyası, okuyucuyu farklı ülkelerde mutluluk arayışı üzerine bir seyahate çıkarıyor. Eric Weiner, 10 farklı ülkeyi ziyaret ediyor ve yerel halka mutlu olup olmadıklarını ve mutluluk hakkında ne düşündüklerini soruyor. Ayrıca, günlük yaşamı gözlemliyor ve o ülkede bir süre kaldıktan sonra ne hissettiğini de satırları arasına ekliyor.

Farklı kültürlerde mutluluk anlayışının nasıl farklılaştığı, gelir seviyesinin mutluluk ile ilişkisi, insanların hayattan beklentileri, kaygıları, ülkelerin genel düzeni hakkında pek çok bilgi var bu kitapta. Yazarın seyahat ettiği ülkeler ve kitabın bölüm başlıkları şunlar:

• Hollanda - “Mutluluk Bir Sayıdır”
• İsviçre - “Mutluluk Can Sıkıntısıdır”
• Bhutan - “Mutluluk Bir Kuraldır”
• Katar - “Mutluluk Lotoda Kazanan Bilettir”
• İzlanda - “Mutluluk Başarısızlıktır”
• Moldova - “Mutluluk Başka Bir Yerdedir”
• Tayland - “Mutluluk Düşünmemektir”
• Büyük Britanya - “Mutluluk Gelişmekte Olan Bir İştir”
• Hindistan - “Mutluluk Bir Çelişkidir”
• Amerika - “Mutluluk Evdir”

Günümüzde mutluluk bazılarının ulaşabileceği bir şey olarak değil, bir beklenti olarak algılanmaktadır. (sayfa 15)

Hollanda

Yazar, Hollanda’da ünlü mutluluk araştırmacısı Ruut Veenhoven (kartvizitinde ‘Mutluluk Çalışmaları Profesörü’ yazıyormuş) tarafından işletilen ‘Dünya Mutluluk Veri Tabanı’na özel iletişim izni almış. Bu veri tabanı üzerinde, dünya çapında hangi şehirde insanları nelerin mutlu ettiği ve nelerin etmediğine ilişkin bilgi toplanıyormuş ve böylece eldeki verilerle çeşitli mutluluk sıralamaları yapılıyormuş. Kitapta aktarıldığına göre, “Mutluluk Çalışmaları” ismi ile ortaya çıkan yeni bir disiplin özellikle son yıllarda sosyologların yoğun ilgisini topluyormuş.

Mutluluk seviyesinin ölçülmesi ile ilgili olarak en büyük sorunlardan bir tanesi, nasıl ölçüleceği ile ilgili. Kullanılan yöntem insanlara doğrudan ne kadar mutlu olduklarını aşağıdaki gibi bir soru yönelterek sormak.

Bütün şartlar göz önünde bulundurulduğunda, bugünlerde kendinizi ne kadar mutlu hissediyorsunuz?

Dikkat edilmesi gereken nokta, mutluluk kavramının farklı kişilerce farklı şekilde tanımlanması. Veritabanından elde edilen bilgilere göre, farklı kültürler mutluluğu farklı derecelerde önemsiyorlarmış. Örneğin, Doğu Asya ülkeleri uyuma ve sosyal zorunluklukları yerine getirmeye bireysel mutluluktan daha fazla önem veriyor.

İsviçre

Yazarın İsviçre’de yaptığı gözlemlere göre, Isviçre’liler nadir bulunan bir kombinasyona sahipler; refah ve sabır. Bu nedenle, kimse saatine bakmıyor, acele etmiyor. Ağırdan almak, günlük yaşamın parçası, bunu ani yaşamak için yapıyorlar. İsviçre vatandaşları, çeşitli konularda yılda ortalama 6-7 kez oy veriyorlar, bu durum onların demokrasi anlayışlarının bir parçası. Ayrıca, güven de mutluluk tanımlarının önemli bir unsuru.

Bhutan

Bhutan, kitapta anlatılan en farklı ülke belki de. Örneğin, dünyada erkeklerin giyinme yasasının olduğu tek ülke, Bhutan. Yazarın aktardığına göre, Bhutanlılar her hareketlerini çok düşünerek yaparlarmış. Ülkeye gelen her turist için yerel bir rehber atanıyormuş. Mutluluk, bu ülkenin yasalarında yer alıyormuş; Bhutan Gayrisafi Mutluluk Yasası. Buna göre, bir ulusun ilerlemesinin ölçütü bütçe ya da ekonomiden ziyade insanların mutluluğu ya da mutsuzluğudur. Hükümetin insanlarına olan sorumluluğu mutluluğun sağlanmasıdır. (sayfa 76) Gayrisafi Mutluluk fikri ilk olarak 1973 yılında Bhutan Kralı Wangchuk tarafından ortaya atılmış. (sayfa 99)

Bhutanlılar için, mutluluk ‘kollektif çaba’ anlamına gelmektedir.

Katar

Oldukça sıcak ve bunaltıcı bir iklimi olan Katar’da hiçbir süs şatafat olarak algılanmıyormuş, hiçbir harcama pahalı sayılmıyormuş. Bu ülkede, yazı yazmak için hangi kalemin kullanıldığı, hangi arabanın sürüldüğü gibi pek çok detay lüks ayrıntılar içeriyormuş. Yazarın gözlemine göre, Katar’da mutluluk para harcamakla ve lüks ile eş değer tutuluyor.

İzlanda

Yılın yarısını karanlıkta diğer yarısını da sürekli aydınlıkta geçiren bu ülkenin insanları yaşamın geçici doğasını kabul etmişlerdir. İzlanda’da insanlar farklı alanlarda denemeler yaparlarmış. Örneğin, yazarın aktardığına göre, müzisyenlik, sanatçılık oldukça popülermiş. Hatta, İzlanda dünyanın en yaratıcı ülkelerinden biri olarak sayılıyormuş ve hemen herkesin doğal bir tasarım ve tarz anlayışı bulunurmuş. Bir kişi bir alanda başarısız olsa bile, bu çok fazla önemsenmezmiş. Hatta, başarısızlıklara ‘imrenilerek’ bakılırmış. Çünkü, iyi niyetle bir işe başlayıp başarısızlığa uğrayanlardan hoşlanılıyormuş. Eğer başarısızlığa uğrama hakkınız varsa, istediğiniz kadar deneme yapabilirsiniz. Bir anlamda, başarısızlık ana tema haline gelmiştir. (sayfa 199) Ayrıca, insanların birden fazla kere kariyer değiştirmeleri normal karşılanıyormuş.

Moldova

Yazarın aktardığına göre, Moldavalılar kendi başarısızlıklarından çok komşularının başarısızlığına sevinirlermiş. (sayfa 244)

Tayland

Taylandlılar, mutlu olup olmadıklarını düşünemeyecek kadar başka şeylerle meşgullerdi. Aslında, mutluluk hakkında düşünmek bizi daha az mutlu yapıyordu. (sayfa 270) Tayland’da yoğun şekilde “dert etme”, “bırak ve yoluna devam et” anlayışı vardır. Ülkeye gelen yabancılar bu anlayışa ayak uyduramazlarsa, bu ülkeye alışamazlarmış. Taylandlıların başlarına gelen şeyleri kabul etmelerinin temelinde olayları uzun vadede değerlendirmeleri yatmaktadır.

Büyük Britanya

Yazar, Londra’da Heathrow Havaalanı’dan birkaç kilometre uzakta yer alan Slough’da bir televizyon deneyinin parçası olarak 50 kişiye verilen mutluluk manifestosunu ve sonrasında bu kişilerin mutluluklarının artıp artmadığını gözlemlemeye çalışıyor.

Hindistan

Farklı kültürü ile dikkat çeken Hindistan’da yazar 3 günlük bir arınma sürecine giriyor ve sonrasında yaşadıklarını okuyucu ile paylaşıyor.

Amerika

Kişisel gelişim endüstrisinin çok büyük olduğu Amerika’da, özellikle Miami gibi bazı bölgelerde mutlu olmak, zengin olmakla eş değer tutuluyor. İnsanlar sahip olmaları gerektiğini düşündukleri evler, arabalar için her geçen yıl daha fazla çalışmak ve daha fazla borçlanmak zorunda kalıyorlar. Ancak, gene de her zaman her şeyin bir üst modeli ve versiyonu bulunuyor. Bu döngü hiç tamamlanmıyor. Amerikalılar kendilerini mutlu edeceğini düşündükleri şeylere ulaşma şansına sahipler, ancak bu şeylere ulaşamadıklarında genellikle hayal kırıklığına uğruyorlar, şaşkınlık yaşıyorlar ve acı çekiyorlar.

Yazar, 10 farklı ülkede mutluluk üzerine yaptığı gözlemlerine dayanarak kitabın son sayfalarında şu sonuca ulaşıyor: İnsanların mutsuz oldukları ülkeler birbirine benziyor, mutlu olan ülkeler ise kendi yollarında mutlular.