Vegan Devrimi ve Hayvan Özgürlüğü | Zülâl Kalkandelen (Kitap)

Vegan Devrimi ve Hayvan Özgürlüğü, Zülal Kalkandelen’in kaleminden Türkiye’den ve dünyadan örneklerle veganizm ve hayvan haklarını tartışıyor. Gözden geçirilmiş yeni baskısında Adalar’daki faytonlarda kullanılan atların kurtarılması için verilen mücadele ve ‘hayvan hakları yasası’ ile ilgili detaylar yer alıyor. Kitapta Zülal Kalkandelen’in ünlü veganlar ve hayvan özgürlüğü aktivistleri ile yapmış olduğu röportajlar da var. Farklı ülkelerden veganların ve aktivistlerin kendi fikirlerini paylaştıkları bu röportajlar özellikle ilgi çekici.

Zülal Kalkandelen’in kitaptaki en önemli mesajı, hayvan özgürlüğü ile veganizmin birbirinden ayrı düşünülemeyeceği, aksi takdirde sarfedilen çabaların hayvanlar için bir fark yaratmak yerine veganizmi sadece bitkisel beslenme düzeyine indirgeyecek olmasıdır. Kitabın ilk bölümünde anlatılan ‘turculuk’ kavramının anlaşılması bu açıdan çok önemli. Bugün hayvan özgürlüğü mücadelesinin temel dayanak noktası olan bu kavramın geliştirilmesine felsefeci Peter Singer katkı sağlamıştır. Turculuk kavramı, bir türün diğer türlerden daha üstün ya da öncelikli olduğu düşüncesiyle ayrıcalık tanınması anlamına gelir. (sayfa 21) İnsanlar bazı hayvanları evlerinde beşlerken, neden diğer bazılarının tabaklarında ya da hayvanat bahçelerinde kafeslerde tutulmalarını normal karşılarlar? Bu soruya cevap olarak ‘alışkanlık’ denilemez; tüm canlıların özgürce yaşam hakkı vardır. Hayvanların yaşam koşullarının iyileştirilmesi bu soruna çözüm olamaz.

Hayvanların da insanlara benzer şekilde bilince sahip olduklarını beyan eden Cambridge Bilinç Deklarasyonu 7 Temmuz 2012’de yayınlanmıştır: “İnsanlar bilinç sahibi tek canlı değil, hayvanlar da insanlarla kıyaslanabilecek derecede bilince sahiptir.” (sayfa 163)) Zülal Kalkandelen, bilimin hayvanların bilinç sahibi duyarlı canlılar olduğunu kanıtladığı bir dünyada, hayvan özgürlüğünün kişilerin vicdanına bırakılamayacak bir mesele haline geldiğinin altını çiziyor.

Zülal Kalkandelen, veganizmi şöyle tanımlıyor: “Veganizm, insan dışı hayvanların da insan olan hayvanlar gibi duyguları olan bilinç sahibi canlılar olduğu gerçeğinden hareketle, onlara uygulanan meta statüsünü redderek, sömürüyü maruz kalmadan yaşama haklarını savunan özgürleştirici bir etik tutumdur.” (sayfa 79)

“Veganlık sadece yemekle ilgili değildir, hayatın her alanında hayvan sömürüsüne karşıdır.” (sayfa 80)

Kitabın ilerleyen bölümlerinde Zülal Kalkandelen’in hayvan özgürlüğü aktivizmi ile ilgili notları ve geçmişten bugüne hayvan kullanımının neden ve nasıl arttığının bir özeti de yer alıyor. Kitap, veganlığın hayvan hakları, insan sağlığı ve doğayı korumak için ortak bir çözüm olduğunu hatırlatarak son buluyor.